Verwerking van emoties in spel.
Dat spelen goed is voor kinderen, dat weten we denk ik allemaal. Ze leren de wereld op die manier begrijpen, komen in beweging (stimuleert de motoriek), leren over regels, worden uitgedaagd in hun creativiteit, kunnen erdoor ontspannen en natuurlijk ook oefenen met sociale vaardigheden. En dat is dan nog maar een klein topje van de ijsberg van alles waar spelen een positieve invloed op heeft. Niet alleen voor kinderen trouwens, wij volwassenen hebben ook veel baat bij spelen. Het houdt ons fit, helpt ons ontladen en verbinden met je kind en/of anderen. Over spelen zou ik een hele rapportage kunnen schrijven, maar in deze blog deel ik graag met jullie wat spel onder andere doet voor de gevoelswereld van kinderen.
Grip krijgen op je angsten
Als je de wereld niet helemaal goed kunt begrijpen, omdat je brein simpelweg nog niet zover ontwikkelt is, dan kan de wereld soms heel spannend en eng zijn. Situaties als naar de kapper gaan, verhalen over boze wolven waarvan je ouders zeggen dat het niet echt bestaat, naar de dokter gaan als je ziek bent, je overziet dat allemaal nog niet. Ze kunnen wel zeggen dat iets niet echt is, of dat iets geen pijn doet of dat het zo weer over is, maar bij jou werkt dat anders. Bij jou loopt werkelijkheid en fantasie nog door elkaar en nieuwe situaties zijn nog te abstract waardoor ze soms veel spanning opleveren. En dus zit er maar één ding op om toch controle te krijgen over dat wat je allemaal aan spanning en angsten voelt in je lijf: spelen.
Kinderen gebruiken hun spel om hun angsten te overwinnen. Zo krijgen ze toch een beetje vat op de spanning, want in het spel zijn zij de baas. Daarom zie je ook vaak dat kinderen bepaalde situaties of thema’s herhalen die ze spannend vinden. Ze doen dat meestal helemaal uit zichzelf, ze merken dat iets hen bezighoudt en werken dat uit terwijl ze spelen. Het is goed om je kind dan vooral niet te storen, laat het maar diens eigen koers varen.
Hulp bij verwerking
In mijn praktijk doe ik bijna niet anders. Spelen om kinderen te helpen bij het verwerken van moeilijke gebeurtenissen en lastige gevoelens. Want daarvoor leent spelen zich natuurlijk enorm goed. Door situaties die zich hebben voorgedaan na te spelen kan een kind in zijn hoofd ordenen wat er allemaal gebeurd is. In het hoofd van kinderen lopen alle plaatjes en gevoelens van situaties vaak door elkaar. Door het na te spelen vallen de puzzelstukjes langzaam op de juiste plek. Daarnaast helpt het om gevoelens soms op een gecontroleerde wijze te herbeleven en zo nog een stukje te uiten, van dat wat nog onverwerkt in het systeem zat. Kinderen geven vaak zelf heel goed aan wat er nog verwerkt mag worden door hun spel daarop te richten. Soms niet, dan zoeken ze dat juist niet op omdat het confronterend is en gevoelens oproept die ze liever niet voelen. Je kunt je kind helpen door spelsituaties voor te bereiden waardoor ze uitgenodigd worden te gaan spelen over de situatie. Doktersspullen bijvoorbeeld, bij verwerking van een doktersbezoek/ziekenhuisperiode. Of boots een verhuizing na met spelmateriaal, om je kind te helpen jullie verhuizing een plekje te geven.
Soms merk je na het spel dat er nog wat onverwerkte emotie naar buiten komt, meestal niet direct gelinkt aan het spel maar even later aan tafel omdat je de drinkbeker niet op de juiste plek had neergezet (bij wijze van spreken). Als je daar alert op bent kun je het liefdevol ontvangen en er alle ruimte voor geven, zodat ook dat stukje gevoelens weer losgelaten kan worden.
Visueel maken
Naast de verwerking achteraf, kun je spel ook goed inzetten om situaties juist voor te bereiden. Door in spel visueel te maken wat er gaat gebeuren, kunnen kinderen het beter begrijpen en grip krijgen op de dan nog onbekende situatie. De komst van een broertje of zusje bijvoorbeeld, kun je prachtig voorbereiden door dat broertje of zusje in de vorm van een pop alvast in huis te halen. Want hoe gaat dat dan straks als er zo’n baby’tje in huis is? Of speel ter voorbereiding op een logeerpartij dat de knuffels gaan logeren. Wat nemen ze mee? Wat gaan ze voor leuke dingen doen?
Spel heeft zoveel prachtige functies en zit boordevol mogelijkheden. Mogelijkheden die kinderen voor een heel groot deel al zelf benutten om grip te krijgen op die ingewikkelde wereld om hen heen en soms hebben ze ons nodig om daarin een beetje extra sturing te geven. Ik ben heel benieuwd welke thema’s bij jullie kinderen nu vaak terugkomen in hun spel, thema’s die ze nu extra aan het verwerken zijn. Deel je het met mij in een reactie?